- محدود کردن : یعنی جلوگیری از رها شدن مواد سمی در هوای اطراف.محدود کردن آلودگی را با روشهای مهندسی مانند محصور کردن، تهویه و پاک کردن هوا میتوان انجام داد.
- جانشین سازی : یعنی به جای فرآیندهایِ فنیِ مولدِ آلودگی هوا فرآیندهای تازهای جانشین شود که آلودگی هوا ایجاد ننمایند مثلا افزایش استفاده از برق و گاز طبیعی به جای زغال سنگ
- رقیق کردن : کاری معتبر است که برای پاک کنندگی محیط انجام میگیرد مانند احداث کمربند سبز
- وضع قوانین : بسیاری از کشورها از وضع قوانین برای مبارزه با آلودگی هوا استفاده میکنند.
- اقدام بین المللی : برای مقابله با آلودگی هوا در مقیاس بین المللی سه مرکز منطقهای (درمسکو،ناگپورهندوتوکیو)و بیست آزمایشگاه در بخشهای مختلف جهان و دو مرکز بین المللی(درلندن و واشنگتن) توسط WHO احداث شده است. هرگاه ودر هرجا لازم شود این مراکز دربارهی آلودگی هوا اعلام خطر خواهند کرد.
اقدامات فردی جهت پیشگیری از آلودگی هوا
[list=circle]
- پرهیز از گاز دادن خودرو هنگام خاموش کردن آن
- خاموش کردن وسایل نقلیه عمومی در توقفگاه های عمومی
- استفاده بیشتر از گلدان و گیاهان زینتی در منازل
- محدودیت استفاده از تردد خودرو های شخصی در خیابان ها
- تبدیل سوخت بنزین به گاز طبیعی ویا استفاده از بنزین بدون سرب
- معاینه فنی خودرو ها هر سه ماه یکبار
دانستنی هایی در مورد هوا
- آلودگی هوا 11 برابر آلودگی آب و 16 برابرآلودگی غذا برای انسان خطرناک است.
- بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی،5% از سرطان های ناشی از برونش ریه،2% از مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و ریوی و 1% از مرگ های ناشی از عفونت ها تنفسی در جهان بر اثر آلودگی هواست.
- بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی آلودگی هوا پس از مسمومیت ناشی از ورود فلزات سنگین به بدن(از طریق غذا) و نیز عوامل اجتماعی،سومین عامل مؤثر بر کاهش طول عمر انسان ها معرفی شده است.
- آلودگی هوا خطر سکته مغزی را دو برابر می کند.
به منظور حفاظت و حراست از سلامتی و بهداشت انسان ،وجود قوانین مؤثر اجرایی،اندازگیری های تکنیکی،مراقبت و نظارت و کنترل آلودگیهوا ضرورت دارد.
خبر هایی درباره ی آلودگی هوا
- آیتالله امامی کاشانی: آلوده کردن هوا گناه کبیره است.
ایشان رعایت نکردن مسائل مربوط به آلودگی هوا را مصداق ضرر زدن به مردم دانست. او در ادامه تاکید کرد: ضرر زدن به مسلمین حرام است. او میگوید: میبینیم که موتورها و ماشینها بدون داشتن استاندارد لازم، مدام گاز میدهند، دود میکنند و فضا را آلوده میسازند و به همین خاطر چقدر مردم مریض میشوند یا به آنها ضرر میرسد که بدون شک همه اینها ضرر محسوب میشود و حرام است. کسانی که وسائط نقلیه شان خوب است ولی تک سرنشین حرکت میکنند و از وسائل نقلیه عمومی استفاده نمیکنند نیز فضا را به شکل دیگری خراب میکنند و اینها هم مصداق گناه است.
- دوچرخهایترین شهرهای دنیا !!
باشگاه خبرنگاران : شهرهایی پیدا میشوند که استفاده از دوچرخه را به عنوان راهحلی برای کاهش آلودگی هوا مطرح کردهاند. اجرای این طرح در بسیاری ازشهرهای مهم جهان با استقبال چشمگیر مردم روبهرو شده است ازجمله: پاریس ، لندن ، آمستردام ، نیویورک
-زندگی مردم 24 استان ایران در خطر است !!
متهم اصلی گردو غبارهای پراکنده شده در ایران عراق است و بعد از آن ترکیه قرار دارد و پس از این دو کشور هم سهمی در غبارآلود کردن فضای منطقه به اردن و سوریه داده میشود.
« سال گذشته اهواز به عنوان آلودهترین شهر دنیا معرفی شد ».
-سرطان در تهران بيداد ميكند.مجازات اعدام برای آلوده کردن هوا !! -وقوع پدیده وارونگی و مه دود در شهرهای شمالی چین، خشم عمومی مردم را برانگیخت و دولت را بر آن داشت تا قوانین سفت و سختی را برای مقابله با عاملان آلودگی هوا وضع کند که این قوانین در برخی موارد حتی مجازات اعدام را نیز دربر میگیرد.
-تجمع مردمی در اعتراض به آلودگی هوا در اراک !-ایران سومین کشور جهان از نظر آلودگی هوابراساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ایران در میان آلودهترین کشورهای جهان از لحاظ آلودگی هوا رتبه سوم را دارد و همچنین در میان کشورهای با جادههای خطرناک مقام پنجم را کسب کرده است که این موارد لزوم توجه بیشتر به معاینه فنی را تاکید میکند. -سالانه 5 هزار نفر در کلانشهرها جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست میدهند
نائب رئیس دوم فراکسیون محیط زیست مجلس نیز با بیان اینکه سالانه حدود 5هزار نفر در کلانشهرهای کشور جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست میدهند، گفت: باید تلاش کنیم که طرح دوفوریتی کاهش آلودگی هوا هرچه سریعتر به صحن علنی مجلس راه یابد.کیفیت هوا در داخل ساختماناز آنجایی که اکثرمردم بخش عمده ای از زندگی خود را در داخل ساختمان ها سپری می کنند بررسی کیفیت هوای درون ساختمان نیز اهمیت پیدا می کند و زمانی به اهمیت فوق العاده آن پی می بریم که متوجه می شویم در اکثر موقع کیفیت هوای درون ساختمان بدتر از هوای بیرون است. برخی از آلاینده های هوای درون ساختمان همان ترکیباتی هستند که در هوای محیط باز وجود دارند برای مثال عمل احتراق در داخل ساختمان ها به منظور پخت غذا،گرمایش و امور بهداشتی مقادیر زیادی منواکسید کربن و اکسیدهای ازت را در فضای درونی ساختمان آزاد می کند. علاوه براین در ساختمان های اداری دستگاه های فتوکپی با پراکنده کردن مقادیر قابل توجهی ازون در هوا در هرچه آلوده تر شدن آن کمک می کنند.مواد آلاینده دیگر مانند دود سیگار صدمات جدی بر سلامت افراد ساکن در ساختمان وارد می کند. بخاری و شومینه علاوه بر آلوده کردن هوای ساختمان با فرستادن دود خود از طریق دودکش به هوای آزاد باعث آلودگی آن نیز می شوند.
مسکن(Housing)
مقدمه
مسکن نه تنها « ساختمان فیزیکی » به عنوان سرپناه است، بلکه پیرامون نزدیک و خدمات و تسهیلات جامعه را هم در برمیگیرد. WHOاصطلاح « محل اقامت » را بهتر میداندکه عبارت است از ساختمان فیزیکی که انسان به عنوان محیط زیست به کار میگیرد و آن ساختمانی شامل همهی خدمات ضروری است که تسهیلات،تجهیزات واسبابهای مورد نیاز یا مطلوب برای سلامت بدنی،روانی و اجتماعی خانواده و فرد را دارا باشد.خلاصه آنکه محل اقامت بهداشتی آن است که « خانواده در آن رشد و تکامل یافته و از نظر جسمی، روانی واجتماعی برومند شود ». پیرامون نزدیک ساختمان محل سکونت بیشتر اوقات به عنوان محله یا ریز- ناحیه نامیده میشود.
واژهی « اقامتگاه انسان » عبارت است از جاهایی که گروهی از مردم درآن اقامت کرده واهداف اصلی زندگی خود را پیگیری میکنند.حجم اقامتگاه از یک خانواده تا چندین میلیون نفر میرسد.
معیارهای مسکن بهداشتی
یک کمیتهی کارشناسی WHO معیارهای زیر را برای مسکن بهداشتی توصیه کرده است :
- مسکن بهداشتی حفاظت جسمی و سرپناه انسان را تـأمین میکند.
- جای شایسته برای اعمال آشپزی، غذاخوری، شستوشو ودفع راتأمین میکند.
- طوری طرحریزی، ساختمان،نگاهداری وبه کار گرفته میشود که از انتشار بیماریهای واگیر جلوگیری کند.
- حفاظت در برابر خطرهای مواجهه با سروصدا وآلودگی را تـأمین میکند.
- بدون اشکالات ساختمانی ناﻣﻃﻤﺌﻦ برای بدن و بدون مواد سمی و خطرناک است.
- رشد و ارتقاء روابط اجتماعی را افزایش میدهد و بازتاب اصول بومشناختی است و با این وسایل بهداشت روان را ارتقاء میدهد.
استاندارد های مسکن
استانداردهای مسکن در کشورهای گوناگون و مناطق مختلف به خاطر وضع اقلیمی،رسوم اجتماعی وآداب و سنن آنها،تفاوتهای اساسی دارد. طبیعت در دسترس بودن مواد ساختمانی،قدرت تولید و اقتصادی هم در این گوناگونی سهیم است.
کمیتهی بهداشت محیط زیست چنین تعریف کرده است : « منظور از خانهی محل اقامت جایی است آپارتمانی یا مستغلاتی که برای زندگی خانواده طرحریزی شده» و استانداردهای زیر را به عنوان اصول قانون کشوری مسکن توصیه کرده است :
- محل ؛ باید محل خانه از پیرامون آن بالاتر باشد به طوری که هنگام باران سیل به آن داخل نشود، ودسترسی مستقل به خیابان یا فضای عبور کافی داشته باشد.
- عقب نشینی ؛ برای آنکه تهویه و نور ساختمان خوب باشد باید پیرامون ساختمان فضایی باز وجود داشته باشد.این کار را عقب نشینی ساختمان مینامند.
- کف ها ؛ کف ساختمان باید محکم و دارای معیارهای زیر باشد : در مقابل آب نفوذ ناپذیر باشد،صاف و بدون ترک وشکاف باشد،در برابر رطوبت مقاوم باشد.
- دیوارها ؛ دیوارها باید: به اندازه کافی محکم باشند،نباید گرما را جذب یا دفع کنند،دربرابر تغییرات آبوهوا مقاوم باشند، برای لانه گزینی موشها وجانوران موذی نامناسب باشند،یه آسانی خراب نشوند و هموار باشند.
- سقف ها ؛ بلندی سقف در جاهایی که تسهیلات تهویه مطبوع نداشته باشند نباید از ده پا کمتر باشد. باید ضریب انتقال گرمایی سقف کم باشد.
- اتاق ها ؛ شمار اتاقهای مسکونی نباید کمتر از دو باشد.
- مساحت کف ها ؛ حداقل m2 11 برای سکونت بیش از یک نفر، m2 9 برای سکونت یک شخص مجرد.بهترین مقدار m2 9 است .
- فضای لازم ؛ حداقل m2 14 هوا برای هر نفر فضای لازم داشته باشد.
- پنجره ها ؛ هر اتاق مسکونی باید حداقل دو پنجره داشته باشد که یکی از آنها بطور مستقیم به فضای آزاد باز شود.
- روشنایی ؛ ضریب روشنایی روز باید یک درصد بیش از نصف مساحت کف اتاق باشد.
- آشپزخانه ؛ هر خانه باید یک آشپزخانه جداگانه داشته باشد که در برابر گرد وغبار ودود محافظت شده، نور کافی و جای لازم برای نگاهداری غذا، سوخت و تدارکات داشته باشد، دارای آب لازم و ظرفشویی برای شستن ظرفهای آشپزخانه ومجهز به ترتیب لازم برای خروج آب شستوشو باشد، کف آشپزخانه باید نفوذ ناپذیر باشد.
- مستراح ؛ یکی از ضروریات هر خانه یک مستراح بهداشتی است که منحصراً به ساکنین همان خانه تعلق داشته و به آسانی در دسترس باشد.
- جای آشغال و زباله ؛ باید قابل حمل و تخلیهی روزانه به روش بهداشتی باشد.
- شست وشو و استحمام ؛ باید خانه دارای تسهیلات لازم برای شستوشو و استحکام باشد که منحصراًبه آن تعلق داشته ومورد استفاده خصوصی باشد.
مسکن در روستا
در روستاها استانداردهای مصوبپایینتر از شهرها باشد.استانداردهای زیر برای مسکن در روستاها پیشنهاد شده است :
- باید حداقل دو اتاق مسکونی داشته باشد.
- میتوان یک محوطهی پهناور در جلوی ساختمان فراهم کرد.
- مساحت زیر بنا از یک سوم مساحت کل بیشتر نشود.
- یک آشپزخانه جداگانه با یک ظرفشویی یا سکو برای شستوشوی ظرفهای آشپزخانه داشته باشد.
- وسعت پنجرهها حداقل 10 درصد مساحت کف اتاق باشد.
- یک چاه بهداشتی یا چاه لوله گذاری شده در فاصلهی یک چهارم مایلی خانهها باشد.
- نگاهداری دام و حیوانات خانگی در خانه غیربهداشتی است و محل دامها حداقل 25پا دورتراز خانهها باشد.محل دامها باید از چهار سو باز باشد برای هر رأس دام محوطهای به مساحت8 پا ×4 پا کافی است.
- باید امکانات لازم برای دفع هرزآب، زباله وآشغال وجود داشته باشد.
مسکن و بهداشت
مسکن بخشی از مجموعهی محیط زیست انسان وتاحدزیادی مسـﺌول وضعیت سلامت رفاهی او است.
بدی مسکن و بیماریها
- عفونتهای تنفسی؛ سرماخوردگی،سل،آنفولانزا،دیفتری،برونشیت،سرخک،سیاه سرفه و...
- عفونتهای پوستی؛ گال،زردزخم،جذام وبیماریهای قارچی درماتوفیتی
- آلودگیهای موش؛ طاعون
- بندپایان؛ مگس معمولی، پشهها،کک وساس
- حوادث ؛ بخش بزرگی از حوادث به علت نقص های خانه و محیط آن به وجود میآید.
- ابتلا به بیماریها ومیرایی؛ هرجا که وضعیت مسکن بد و زیر استاندارد است میزان ابتلا و میرایی زیاد است.
- اثرهای روان شناختی؛ احساس تنهایی در کسانی که در طبقات بالای ساختمانهای بلند زندگی میکنند.بیشتر اوقات کسانی که در مناطق متراکم شهری زندگی میکنند احساسی شبیه به تنهایی دارند.
منابع :
[list=lower-roman]
- کتاب جامع بهداشت عمومی، جلد1، مؤلفین :دکتر حسین حاتمی،دکتر منصور غیاث الدین
- درسنامه پزشکی پیشگیری و اجتماعی(کلیات خدمات بهداشتی)،جلد3، ترجمه:دکتر حسین شجاعی تهرانی،دکتر حسین ملک افضلی
- اصول و کلیات خدمات بهداشتی، مؤلفین :دکتر محمد حسین باقیانی مقدم،دکتر محمد حسن احرام پوش
- اصول بهداشت محیط ،تألیف:مهندس حسن امیر بیگی
- آلودگی هوا و راهکارهای کاهش آن،احمد رضا لاهیجان زاده
- آلودگی محیط زیست آب، خاک،هوا ، مؤلفین :مهندس مجید عرفان منش ،دکتر مجید افیونی